Yas süreci bir kayıp, ayrılık sonrası yaşanan ve kopuşa verilen sağlıklı bir reaksiyondur, bu sadece ölümde yaşanmaz, her türlü ayrılıkta gözlemlenebilir. Kişide duygusal olarak yoğun üzüntü, mutsuzluk, çaresizlik,öfke,huzursuzluk,korku, heyecan,özlem,umutsuzluk, karamsarlık,yalnızlık,suçluluk gibi duygusal belirtiler yorgunluk, bitkinlik, iştahsızlık, uykuda dengesizlik gibi bir çok bedensel tepkiler, insanlardan uzaklaşma, ayrıca kimseyle görüşmek istememe biçiminde sosyal izolasyon, kararsızlık, dikkatini toparlamada güçlük gibi zihinsel değişikliklerin görüldüğü normal bir süreçtir. Bu süreç 6 ay içinde kişiyi zorlayabilir, bu saydığımız belirtiler çoğunlukla görülür, bu kişilerin desteklenme ihtiyaçlarının farkedilmesi için bunların farkında olmak önemlidir.
Yapılan araştırmalar yas sürecinde sosyal desteğin güçlü olmasının bu süreci metanetli geçirmeye katkıda bulunduğunu vurguluyor. Neden? çünkü o hüznü bırakma evresinde , desteklenme, kapsanma, yanındayım hissi bunların hepsi iyileştirici yaklaşımlar. Yani omuzlarınız çatırdadığında, gözünüz gönlünüz hüzne boğulduğunda ve bu veda sizi ciddi olarak sarstığında insan ancak insan ile iyileşme hissini yaşıyor, elbette ki yaşadığınız her güzel anı ve birbirinize kattıklarınız da sizin gönlünüze , ruhunuza ayrı şifa oluyor. Ayrıca her doğum günü , her bayram, her yıl dönümü bu acı hissini , duygusal dalgalanma halini de yaşamayı beraberinde getiriyor.
Biz yakınımızdaki insanların acısına duyarlı bir toplumuz elimizden ne geliyorsa güç vermeyi severiz, bu noktada zor duyguların istilası altında olan aile yakınlarına destek vermek özel bir süreçtir , şunlara özen göstermemiz sağlıklı bir yas sürecini geçirmeye iyi gelecektir.
Ailenin beslenmesi, giyinmesi, barınma ihtiyaçlarında desteği sağlamak
Acısını açtığında onu anladığımızı " senin için kolay değil, bu süreci birlikte atlatacağız " biçiminde destekleyici olmak
Çok hassas olan aileyi incitecek her türlü konu, gündem, hesaplaşmalardan kaçınmak, naif ve hassas olmak
Yas ile ilgili belirtiler konusunda bilinçli olmakla beraber, bu duygusal düşüşe , her türlü değişik reaksiyonlara hazırlıklı olmak ve saygı, özenle yardımcı olmak
Taşkınlık durumu seviyesinde bir reaksiyon gözlemlendiğinde( kendine zarar verici davranışlar, intihar etme girişimleri, söylemleri olduysa) o noktada bir psikiyatri uzmanının acil desteğini rica etmek, bunu hafife almamak
Acıyı azaltmak için söylenen “Güçlü olmalısın”, “Hayat devam ediyor, “Yakında geçecek, bitecek”,“Çocukların için ayakta kalmalısın” gibi sözlerden kaçınmak, bunun yerine yaşanan duyguları içtenlikle anlamaya ve paylaşmaya çalışmak.
Yaslı kişiyle konuşurken kaybın gerçekliğini vurgulayan bir dil kullanmak.Örneğin“Oğlunuzu kaybettiniz”yerine “Oğlunuz öldü ”demek. “Oğlunuz nasıl bir insandı” gibi di’li geçmiş zaman kullanmak.
Ailenin yas sürecinin uzaması durumunda aile yakınlarını veya aileye yakın olan dostlarının bu konuda bilinçli davranmaları ve bir uzmanın desteğinin onun için iyi olacağını vurgulamak ( 6 aydan sonra günlük işlevlerini yerine getirme güçlüğü, sosyal izolasyon, sürekli ağlama gibi belirtiler görülüyorsa)
"Senin iyi olduğunu görmek istiyorum, bu süreci birlikte atlatacağız" demek ya da bunu ona hissettirecek yaklaşım sergilemek
Comments